Y Grŵp Trawsbleidiol ar y Lluoedd Arfog a'r Cadetiaid

 

Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol - Cadeirydd: Darren Millar AC

 

Dydd Mercher 14 Hydref 2015, 12:15

Ystafell Gynadledda 21 – Tŷ Hywel, Cynulliad Cenedlaethol Cymru 

 

Yn bresennol:

 

Enw

Sefydliad

Darren Millar AC

Cadeirydd, Aelod Cynulliad Gorllewin Clwyd

Mia Rees

Ysgrifennydd

Cyrnol Lance Patterson

Cyrnol L Patterson,  Dirprwy Gadlywydd, Brigâd 160 y Troedfilwyr a Phencadlys Cymru

Is-gyrnol Jim McLaren

Is-gyrnol Jim McLaren OBE RM, Pennaeth Staff, NRHQ (WWE)

Barbara McGregor

NRHQ (WWE)

Comodor Awyr Adrian Williams, Swyddog Awyr Cymru - y Llu Awyr Brenhinol

Y Llu Awyr Brenhinol, Cymru

Cyrnol N R Beard TD DL

Prif Weithredwr, Cymdeithas Lluoedd Wrth Gefn a Chadetiaid Cymru

Jo Dover

 

Rheolwr Cyflenwi Gwasanaethau a Hyfforddwr Cymorth Cyntaf Iechyd Meddwl, Cymru a de-orllewin Lloegr, y Gwasanaeth Lles Amddiffyn Meddygol (DMWS)

Yr Athro F D Rose

Cydlynydd, Prifysgolion yn Cefnogi Personél sydd wedi'u Clwyfo, sydd wedi'u Hanafu ac sy'n Sâl (UNSWIS)

Mark Axler

Cyfarwyddwr MAON ac Arweinydd Prosiect Allgymorth Ffilm y Cyfamod Cymunedol

Lindsay Whittle AC

Aelod Cynulliad dros Ddwyrain De Cymru

Angela Burns AC

Aelod Cynulliad dros Orllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro

 

 

1)      Gair o groeso gan y Cadeirydd ac ymddiheuriadau 

Croesawodd y Cadeirydd aelodau'r grŵp i'r cyfarfod.

Gwahoddodd y Cadeirydd bawb o amgylch y bwrdd i gyflwyno eu hunain yn eu tro (gweler y rhestr o bawb a oedd yn bresennol uchod) a rhoddodd fanylion ynghylch yr ymddiheuriadau a gafwyd.

 

Cafwyd ymddiheuriadau gan:

·         David Melding AC

·         Comodor Jamie Miller -  Y Llynges Frenhinol 

·         Y Brigadydd Gamble - Y Fyddin

·         Trevor Edwards, Cyfarwyddwr Gweithrediadau, y Gwasanaeth Lles Amddiffyn Meddygol

·         Chris Downward MC, Cadeirydd, Pwyllgor Cynghori a Phensiynau Cyn-filwyr Cymru, Cynrychiolydd Rhanbarthol ac Ymddiriedolwr, Cymdeithas y Milwyr, Morwyr, Awyrenwyr a'u Teuluoedd yng Nghymru (gobeithio dod i'r cyfarfod nesaf)

·         Dr. Neil J. Kitchiner, Prif Glinigydd ac Arweinydd Anrhydeddus Ymchwil i Iechyd Meddwl ymhlith Cyn-filwyr, GIG Cyn-filwyr Cymru

 

 

2)      Y wybodaeth ddiweddaraf o ran nodi blwyddyn ers trawsnewid y lluoedd i Frigâd Gosodadwy mewn Llu Addasol

- Cyrnol L Patterson, Dirprwy Gadlywydd, Brigâd 160 y Troedfilwyr a Phencadlys Cymru

 

(Mae copi o’r cyflwyniad Powerpoint a ddefnyddiwyd ar gyfer yr eitem hon ar gael ar gais.)

 

Y prif bwyntiau:

·         Daeth Brigâd 160 y Troedfilwyr yn osodadwy flwyddyn yn ôl.

o   Gyrrwyd y newid hwn gan yr Uwchgynhadledd NATO a gynhaliwyd yng Nghasnewydd.

·         Swyddogaeth wreiddiol y Frigâd oedd gweithredu yn y DU.  Erbyn hyn, mae ganddi swyddogaethau eraill:

o   Ymgysylltu â gwledydd tramor i adeiladu gallu a lleihau'r posibilrwydd o ymyrraeth yn y dyfodol.

o   Gweithrediadau wrth gefn mewn lleoliadau tramor, gan gynnwys ymladd rhyfeloedd.

·         Mae meysydd blaenoriaeth y Frigâd yn cynnwys:

o   Darparu elfennau o'r lluoedd sy'n barod i ymgymryd â thasgau amrywiol, gan gynnwys dyletswyddau seremonïol a gweithrediadau mewn lleoliadau tramor ac yn y DU.

o   Cydnerthedd

o   Gweithredu at ddibenion amddiffyn mewn lleoliadau tramor.

·         Mae'n bwysig bod Gweinyddiaeth yr Amddiffyn yn cymryd datganoli i ystyriaeth er mwyn sicrhau canlyniadau cyson ar gyfer teuluoedd y Gwasanaeth.  Mae Pencadlys Cymru yn cael ei gynrychioli yn fforwm datganoli'r Weinyddiaeth Amddiffyn.  Dyma enghreifftiau o faterion sy'n cael eu trafod:

o   Y rhaglen flaenorol ar gyfer ehangu nifer y cadetiaid

o   Gwahaniaethau o ran y polisïau ar gyfer rhoi organau

o   Gwahaniaethau o ran sicrhau cydnerthedd

·         Mae goruchwyliaeth y Frigâd cynnwys lluoedd wrth gefn a chadetiaid.

o   Eglurodd Patterson bod yr unedau wrth gefn yng Nghymru yn cael eu rheoli gan Frigâd 160 y Troedfilwyr, ond nid ydynt yn cael gorchmynion gan y Frigâd. Felly, gall y Frigâd ofyn i unedau wrth gefn Cymru wneud pethau, ond ni all roi gorchymyn iddynt wneud y tasgau hynny.

o   Roedd y Frigâd yn rhoi gorchmynion i ddau fataliwn rheolaidd a dau fataliwn wrth gefn (REIFFLAU 1 a 6 a GWYDDELOD 1 a 2) - maent i gyd y tu allan i Gymru. Mae bataliwn REIFFLAU 1 wedi'i leoli yng Nghas-gwent, ond mae ganddo god post sir Gaerloyw.

·         Mae canolfan y Frigâd yn Aberhonddu, lle mae Ysgol Frwydo’r Troedfilwyr hefyd wedi'i lleoli.

·         Mae pencadlys y lluoedd wrth gefn wedi'u clystyru ar hyn o bryd yn ne-ddwyrain Cymru, er bod canolfannau hyfforddi ar gyfer y lluoedd wrth gefn ym mwyafrif y canolfannau poblogaeth.

·         Roedd sleid yn cynnwys manylion ynghylch ymrwymiadau Brigâd 160 y Troedfilwyr a Phencadlys Cymru (gweithrediadau ac ymarferion), a oedd yn dangos bod "Cymru'n gweithredu ledled y byd":

o   Wcráin

o   Irac

o   Affrica - Ebola

o   Afghanistan

·         Mae ymarfer patrolio mwyaf blaenllaw'r byd (Patrôl y Cambrian) yn cael ei gynnal gan y Frigâd yng Nghymru bob mis Hydref.  Mae hon wedi bod yn flwyddyn hanesyddol, gyda 126 o batrolau wedi'u cynnal gyda 21 o dimau tramor.

·         Yn ogystal, o ran gwaith ymgysylltu mewn perthynas ag amddiffyn, mae yna weithgareddau lefel isel, pŵer meddal yn digwydd drwy'r Balcanau, drwy ddwyrain Ewrop, Cawcasws y De a thrwy Ganol Asia, gan gynnwys darparu cefnogaeth ar gyfer bandiau milwrol a hyfforddiant anturus.

·         Mae gwaith cynllunio wrth gefn yn parhau yn y DU mewn perthynas â:

o   Streic posibl mewn perthynas â thanceri tanwydd

o   Streic posibl mewn perthynas â'r Frigâd Dân

o   Streic posibl mewn perthynas â gwasanaethau carchardai

o   Achosion posibl o ddifa bomiau a bygythiadau gan derfysgwyr

·         Cyfeiriodd Patterson at y rhaglen ar gyfer ehangu nifer y cadetiaid, a soniodd am y taflenni a ddarparwyd ar y datblygiadau hyn gan Gymdeithas Lluoedd Wrth Gefn a Chadetiaid Cymru. Cafodd y taflenni hyn eu darparu i bawb yn y cyfarfod.

·         Roedd digon o gynnydd yn cael ei wneud o ran Cyfamod y Lluoedd Arfog.

·         Mae recriwtio ar gyfer y lluoedd wrth gefn yn parhau i fod yn ofyniad cynyddol.

o   Roedd yr ymgyrch ar gyfer recriwtio i'r gwasanaeth sifil yn Stadiwm Dinas Caerdydd yn llwyddiannus.

o   Mae'r broses o adeiladu ar yr ymdrechion a wnaed i ymgysylltu â chyflogwyr at ddibenion cefnogi'r lluoedd wrth gefn yn elfen bwysig o'r darlun hwn.

 

Cwestiynau gan y Grŵp:

Cadeirydd: Cronfa'r Cyfamod - Beth yw'r gwahaniaethau pwysig?

·         Mae'r ceisiadau'n cael eu cyflwyno yn ganolog, cyn cael eu hanfon yn ôl i Gymru i gael eu sgrinio a'u blaenoriaethu. Yn dilyn hynny, maent yn cael eu trosglwyddo i'r grwpiau rhanbarthol; yna, maent yn mynd yn ôl i fyny'r gadwyn gydag argymhellion.

 

Cadeirydd: A ydym yn cael nifer dda o geisiadau yng Nghymru?

·         Ydym.  Mae nifer dda, ac mae pobl yn dod yn ymwybodol o sut y mae'r broses yn gweithio.

·         Mae'r rhan fwyaf o geisiadau yn dod drwy hyrwyddwyr y lluoedd arfog ac awdurdodau lleol.

o   Cafwyd mewnbwn gan Gomodor Awyr Adrian Williams, a oedd yn eistedd ar Fwrdd y Cyfamod ar gyfer Cymru.

 

 

Manteisiodd y Cadeirydd ar y cyfle hwn i dynnu sylw'r Grŵp at y papur briffio a ddarparwyd gan Nick Beard, Prif Weithredwr Cymdeithas Lluoedd Wrth Gefn a Chadetiaid Cymru, a oedd yn cynnwys y wybodaeth ddiweddaraf ar rymoedd cadetiaid yng Nghymru.

Darparwyd adborth gan Beard:

·         Cafodd y sefydliad groeso cynnes gan y Gweinidog.

·         Mae'r Gweinidog yn awyddus i Gymru fod yn rhan o'r rhaglen ar gyfer ehangu nifer y cadetiaid.

·         Ar hyn o bryd, maent yn aros i Weinyddiaeth yr Amddiffyn roi adborth i'r Gweinidog/ei staff.

·         Rhoddodd y Cadeirydd ychydig o gefndir parthed y pryderon hyn.

·         Cadarnhaodd Beard ei bod yn fenter deirochrog o ran y lluoedd.

o   Mae llawer o fanylion i'w penderfynu o hyd ynghylch y dosbarthiad rhwng y tri gwasanaeth.

·         Cadarnhaodd Beard y dylai Aelodau'r Cynulliad aros cyn cysylltu ag ysgolion am y datblygiadau cadarnhaol.

o   Bydd £3 miliwn yn dod i Gymru, a bydd hynny'n debygol o effeithio ar 25 o ysgolion.

·         Pwysleisiodd Patterson fod angen cynnal trafodaethau pellach ar y manylion a'r effaith y gallai camau o'r fath eu cael ar bencampwyr cyfredol y lluoedd arfog.

·         O ran datblygu Lluoedd y Cadetiaid Cyfun mewn ysgolion, bydd y penderfyniad hwn yn cael ei wneud gan benaethiaid a'u llywodraethwyr.

 

Cam gweithredu: Ysgrifennu at y Gweinidog yn mynegi diddordeb yn y ffordd y bydd y mater hwn yn datblygu.

 

 

3)      Cyflwyniad gan yr Athro F D Rose, Cydlynydd, Prifysgolion yn Cefnogi Personél sydd wedi'u Clwyfo, sydd wedi'u Hanafu ac sy'n Sâl (UNSWIS)

(Mae copi o’r cyflwyniad Powerpoint a ddefnyddiwyd ar gyfer yr eitem hon ar gael ar gais.)

·         Mae UNSWIS yn rhwydwaith o brifysgolion sydd wedi ymrwymo i gynorthwyo cymuned y Lluoedd Arfog.

·         Eglurodd Rose sut y datblygodd UNSWIS:

o   Deilliodd y syniad hwn o ymweliad ffisiotherapydd sydd wedi'i leoli mewn Prifysgol â Chwrt Headley.

o   Dechreuodd y ffisiotherapydd ofyn am yr hyn y gall y Prifysgolion ei wneud i helpu Cyn-filwyr.

o   Wedi i bobl gael therapi, sicrhau mynediad at hyfforddiant neu brofiad gwaith oedd yr her fawr nesaf.

o   Roedd busnesau—ond nid prifysgolion—eisoes yn ymwneud â'r mathau hyn o brosiectau.

·         Yn ystod yr ymgynghoriad cychwynnol, siaradwyd â:

o   Threian o'r holl brifysgolion

o   Elusennau'r gwasanaeth

o   Busnesau sydd eisoes yn gweithio gyda chymuned y Lluoedd Arfog

·         Roedd y Grŵp Llywio Partneru ynghylch Gyrfaoedd Amddiffyn yn gefnogol o'r syniad

·         Mae gan brifysgolion ôl-troed ledled y DU

·         Mae prifysgolion yn fusnesau sydd werth miliynau o bunnoedd ac mae ganddynt seilwaith enfawr

o   Mae llawer o gyflogaeth yn gysylltiedig ag adrannau academaidd, yn ogystal ag adnoddau

·         Beth y mae UNSWIS yn ei wneud?

o   Sesiynau blasu: Beth sy'n digwydd mewn prifysgol? Agor llygaid pobl, y tu hwnt i ystrydebau'r gorffennol.

o   Sesiwn gynghori: Siarad ag arbenigwyr pwnc. 'Sut ydw i'n teithio o A i B o ran fy ngyrfa?

o   Cysgodi a phrofiad gwaith - yn aml gydag aelod o staff (sydd hefyd yn gyn-filwr) sy'n chwarae rôl mentor.

·         Mae prifysgolion hefyd wedi cynnal teithiau/ymweliadau â grwpiau o tua 15  o bobl ar y tro. Mae'n well gan rai pobl y math hwn o drefniant.

·         Mae gwaith wedi'i wneud gyda Chynghorwyr Cyflogaeth Arbenigol, ond roedd diffyg galw yn eu plith.

o   Roedd yna amrywiaeth ranbarthol ond, yn gyffredinol, roedd nifer y bobl a fanteisiodd yn isel.

o   Felly, cafodd y cynllun ei ymestyn i gynnwys aelodau o deuluoedd y cyn-filwyr.

·         Mae UNSWIS yn cael atgyfeiriadau gan nifer o elusennau milwrol amlwg.

·         Y weithdrefn ar gyfer sefydlu lleoliadau:

o   Galwad ffôn

o   Cysylltu â'r brifysgol

o   Cyfarfod gyda'r person a'r partïon cysylltiedig

o   Beth fyddai'r peth mwyaf defnyddiol iddynt?

o   A yw'r cais i'r brifysgol yn rhesymol?

o   Mae'r prosiect yn wahanol i brosiectau tebyg mewn cwmnïau mawr/yn y sector cyhoeddus gan ei fod wedi ei deilwra'n benodol iawn.

·         Hyd yma, mae 150 o geisiadau wedi dod i law; mae 50% ohonynt wedi arwain at brofiadau go iawn. 

·         Maent yn cael adborth gan dreian o'r bobl a gafodd gymorth. 

·         Nid yw UNSWIS yn elusen

·         Yr her ar hyn o bryd yw nodi dyfodol cynaliadwy i UNSWIS

 

Cwestiynau/sylwadau gan y Grŵp:

Mark Axler: Ers sefydlu Cyfamod y Lluoedd Arfog ym mis Mai 2011, pa wahaniaeth y mae wedi'i wneud o ran y gwaith hanfodol yr ydych chi'n ei wneud?

·         Nid yw wedi gwneud gwahaniaeth mawr, ac ni wnaethom gais am grant gan y Cyfamod Cymunedol.

 

Patterson: A oes lle i ehangu ymhellach? Er enghraifft, gweithio gyda milwyr wrth gefn?

·         Byddai hynny'n golygu y byddai'r ymarfer yn fwy ac y byddai angen ei drefnu mewn modd gwahanol, o bosibl.

 

Patterson: Bydd yn siarad gyda'i dîm ynglŷn â hyrwyddo UNSWIS.

Yn anffodus, nodwyd mai dim ond dwy brifysgol yng Nghymru sy'n cymryd rhan.

 

Cam gweithredu: Ysgrifennu at holl brifysgolion Cymru am UNSWIS.

 

Angela Burns AC: Bydd yn cyfarfod â rhai prifysgolion maes o law (gan gynnwys Prifysgol Metropolitan Caerdydd yr wythnos nesaf) a bydd yn sôn am UNSWIS.

 

 

4)      Busnes y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol

·         Ail-ethol Darren Millar yn Gadeirydd - Gwnaed y cynnig gan Angela Burns AC, a chytunodd y Grŵp arno

·         Ail-ethol Mia Rees yn Ysgrifennydd - Gwnaed y cynnig gan Angela Burns AC, a chytunodd y Grŵp arno

 

5)      Rhaglun a Gwybodaeth am Brosiect Allgymorth Ffilm y Cyfamod Cymunedol

Mark Axler, Cyfarwyddwr MAON ac Arweinydd Prosiect Allgymorth Ffilm y Cyfamod Cymunedol

(Mae copïau o raglun y prosiect a nodiadau siarad Axler ar gael ar gais)

·         Perfformiad cyntaf rhaglun y Prosiect yng Nghymru

·         Cafodd ei ariannu'n llawn gan gynllun grant y Cyfamod Cymunedol

·         Cefndir Axler:

o   Wedi gweithio yn y Fyddin ers dros 20 mlynedd.

o   Wedi sefydlu MAON 10 mlynedd yn ôl i geisio canfod atebion arloesol i'r problemau heriol sy'n effeithio ar y Gwasanaethau Cyhoeddus a chyfnod pontio ac integreiddio Cymuned y Lluoedd Arfog o ran Addysg, Iechyd, Cyflogaeth, Iechyd Meddwl, Tai a Lles.

o   Cafodd y prosiect ei ysbrydoli gan ymdeimlad Mark mai un o'r ffyrdd y gall ymrwymiad arwain at weithredu yw drwy alluogi pobl sy'n helpu newid bywydau er gwell i ysbrydoli eraill i wneud hynny drwy rannu eu straeon.

·         Cafodd Prosiect Allgymorth Ffilm y Cyfamod Cymunedol ei gymeradwyo er mwyn cyfrannu at amcanion cyffredinol y Cyfamod Cymunedol drwy wneud ffilmiau cadarnhaol am effaith a chanlyniadau y Cyfamod Cymunedol a'r Cynllun Grant, ac i ryddhau'r ffilmiau drwy Raglen Allgymorth Cymunedol ar gyfer Ymgysylltu ynghylch Gwybodaeth Addysg ar draws y DU.

·         Mae rhaglun y Prosiect - Y Cyfamod Cymunedol ar Waith - yn dathlu'r canlyniadau cadarnhaol sy'n cael eu cyflawni ac yn ein hatgoffa bod mwy y gallwn i gyd ei wneud gyda'n gilydd.

·         Canlyniadau'r prosiect

o   Ehangu dealltwriaeth, codi ymwybyddiaeth a chynyddu'r gefnogaeth ar gyfer y Cyfamod Cymunedol.

o   Annog y Genedl, y Gymdeithas Amddiffyn a Chymdeithas Sifil i ymrwymo i'w gefnogi a'i anrhydeddu.

o   Dangos a rhannu ffyrdd gweledol o ddysgu gwersi ymarferol gan eraill.

·         Diolch i bawb am bopeth yr ydych yn ei wneud i gefnogi pobl yn ein cymunedau sy'n gwasanaethu, neu wedi gwasanaethu, ynghyd ag aelodau o'u teuluoedd. 

 

Cwestiynau/sylwadau gan y Grŵp:

Cadeirydd: Mae angen rhagor o ymgysylltu â gwasanaethau eraill sy'n ymwneud â'r cyfamod, er enghraifft, y GIG

Patterson: Mae ymgysylltu â chyn-filwyr yn y carchar yn gynllun da

Williams: Heddluoedd - angen mwy o waith o hyd

Cadeirydd: Mae gan Fyrddau Iechyd Bencampwyr ar gyfer Cyn-filwyr, ond beth y maent yn ei wneud?

 

Cam gweithredu: Gwahodd Peter Higson i'r cyfarfod nesaf i drafod ymateb GIG Cymru i'r Cyfamod.

 

6)      Trafodaeth: Ymweliadau ag ysgolion Milwrol - Adborth gan y Cadeirydd ynghylch y ddadl

Nododd Cadeirydd fod y ddeiseb a gyflwynwyd yn ddiweddar i'r Pwyllgor Deisebau yn galw am waharddiad llwyr ar y Lluoedd Arfog o ran recriwtio mewn ysgolion.

Crynhodd y Cadeirydd y drafodaeth fel a ganlyn:

·         Roedd y Dirprwy Weinidog yn cefnogi'r ffaith y bydd y Lluoedd Arfog yn parhau i ymweld ag ysgolion.

·         Lleisiodd aelodau Cynllun Lluoedd Arfog y Cynulliad Cenedlaethol eu cefnogaeth, ac roedd hynny'n wych.

o   Nododd y Cadeirydd mai dim ond y Llynges sydd ar ôl o ran cynnal ymweliad gan Aelod.

Awgrymodd y Cadeirydd y dylai'r Lluoedd a oedd yn bwriadu ymweld ag ysgolion wahodd Aelodau'r Cynulliad i ymuno â nhw er mwyn dangos yr hyn y maent yn ei wneud.

 

7)      Gofynnodd y Cadeirydd a oedd unrhyw fusnes arall. Nid oedd unrhyw fusnes arall.

 

Daeth y cyfarfod i ben am 13:25.